Kan een vereffenaar van een nalatenschap worden benoemd als de nalatenschap niet beneficiair is aanvaard?

In sommige gevallen moet een nalatenschap vereffend worden. Vereffening vindt (op een aantal uitzonderingen na) in ieder geval plaats op het moment dat de nalatenschap beneficiair is aanvaard. Regelmatig wordt de vraag gesteld, kan er ook een verplichting zijn om de nalatenschap te vereffenen als er niet beneficiair is aanvaard?

Opfrisser: wat houdt de vereffening van een nalatenschap in?

Alvorens in te gaan op de vraag of ook na verwerping of zuivere aanvaarding een vereffenaar kan worden benoemd, zal ik kort ingaan op de vraag wat vereffening van een nalatenschap inhoudt.

Vereffenen houdt in dat de nalatenschap wordt klaargemaakt voor verdeling. Hierbij wordt het positieve saldo van de nalatenschap (alle baten van de nalatenschap zoals een woning, gelden op de bankrekening en andere goederen) gebruikt om de schulden van de nalatenschap (zoals een hypothecaire geldlening) te voldoen.  Gedurende de vereffening wordt er nog niet verdeeld. Verdeling van de nalatenschap vindt pas plaats na afronding van de vereffening als sprake is van een overschot (als alle schulden zijn betaald en er een batig saldo resteert).

De hoofdregel: vereffening na beneficiaire aanvaarding

De hoofdregel is dat als de nalatenschap door één of meer erfgenamen beneficiair is aanvaard, dat (op grond van artikel 4:202 lid 1 sub a BW) de nalatenschap moet worden vereffend. Een uitzondering wordt gemaakt voor de situatie dat er een executeur is aangewezen in het testament en die executeur kan geen ruimschootsverklaring afleggen (ook wel ruimschootstoereikendverklaring genoemd). Is er een ruimschootsverklaring afgelegd dan hoeft er niet te worden vereffend. Dan blijft de executeur bevoegd.

Wilt u meer weten over het vereffenen van een nalatenschap na beneficiaire aanvaarding? Hier vindt u 10 tips voor de vereffening.

Vereffening na zuiver aanvaarden of verwerpen?

Uit de wet blijkt dat er een aantal gronden is op basis waarvan een vereffenaar kan worden benoemd als er niet beneficiair is aanvaard. Ook dan moet de nalatenschap vereffend worden. Verwezen wordt naar de meest voorkomende mogelijkheden:

1. Artikel 4:204 lid 1 sub a BW bepaalt dat op verzoek van een belanghebbende of het openbaar ministerie een vereffenaar kan worden benoemd wanneer er geen erfgenamen zijn, niet bekend is of er erfgenamen zijn, de nalatenschap niet door een executeur wordt beheerd of wanneer de erfgenamen die bekend zijn de nalatenschap geheel of gedeeltelijk onbeheerd laten. Dit is dus de situatie dat een nalatenschap feitelijk onbeheerd is;
2. Artikel 4:204 lid 1 sub b BW bepaalt dat op verzoek van schuldeisers van de nalatenschap een vereffenaar kan worden benoemd wanneer de nalatenschap wordt verdeeld voordat de opeisbare schulden uit die nalatenschap zijn voldaan of wanneer voor de schuldeiser(s) het risico bestaat dat niet tijdig en/of niet volledig de schuld wordt voldaan. De vereffenaar wordt in dit geval benoemd ter bescherming van de nalatenschapsschuldeisers;
3. Artikel 4:204 lid 1 sub c BW bepaalt dat op verzoek van een of meer andere schuldeisers van een erfgenaam een vereffenaar kan worden benoemd wanneer hun belangen door een gedraging van de erfgenamen of van de executeur ernstig worden geschaad. In dit geval kan er dus een vereffenaar worden benoemd als de belangen van een privéschuldeiser van een erfgenaam in het gedrang komen;
4. Op grond van artikel 4:205 BW kan er een vereffenaar worden benoemd op verzoek van een schuldeiser van een erfgenaam die een positieve nalatenschap heeft verworpen. In dit geval wordt er dus een vereffenaar benoemd ter bescherming van een privéschuldeiser van een verwerpende erfgenaam.

Conclusie over het aanvaarden van de nalatenschap en vereffening van de nalatenschap

Ook als de nalatenschap niet beneficiair is aanvaard, kan in bepaalde gevallen een vereffenaar worden benoemd. Twijfelt u of benoeming van een vereffenaar in uw geval mogelijk / wenselijk is? Advocaten Familie- & Erfrecht heeft ruime ervaring met het indienen van verzoekschriften tot benoeming van een vereffenaar. Zij adviseren u hier graag over. Ook zijn er erfrechtadvocaten van Advocaten Familie- & Erfrecht die vaak als vereffenaar worden benoemd door de rechtbank. Als u op zoek bent naar een professionele vereffenaar kan één van de advocaten van Advocaten Familie- & Erfrecht als vereffenaar optreden.