Waar moet de vereffenaar van de nalatenschap aan denken bij het te gelde maken van goederen van de nalatenschap?

De vereffenaar is in sommige gevallen gehouden om goederen van de nalatenschap te gelde te maken. Toch kan hij niet altijd goederen verkopen en bovendien zijn er in de wet bepaalde voorwaarden neergelegd. Hoe zit het ook alweer?

Wanneer mag een vereffenaar verkopen

De vereffenaar mag eigenlijk in twee situaties goederen van de nalatenschap te gelde maken. De eerste situatie is de situatie dat er liquiditeit nodig is voor het betalen van de schuldeisers (artikel 4:215 lid 1 BW). Deze situatie doet zich bijvoorbeeld voor als het vermogen bestaat uit een woning en pas als de woning is verkocht de schulden voldaan kunnen worden.

Als het te gelde maken van goederen niet nodig is om schulden van de nalatenschap te voldoen, kan er toch een grond zijn om goederen van de nalatenschap te gelde te maken. In deze tweede situatie kan het namelijk in het kader van beheer noodzakelijk zijn dat er goederen worden verkocht. In dit kader wordt verwezen naar atikel 4:211 BW. Hierbij valt te denken aan de situatie dat de kosten van onderhoud enorm oplopen en daardoor zwaar op de boedel drukken of de situatie dat er in de nalatenschap een “gevaarlijke” effectenportefuille valt.

Wees er overigens altijd op bedacht dat het niet de taak van de vereffenaar is om de nalatenschap te verdelen. De verdeling kan dus géén reden zijn om goederen te gelde te maken.

Hoe dient de vereffenaar te werk te gaan bij het te gelde maken van goederen

Als de vereffenaar goederen te gelde gaat maken, dan dient hij op een aantal zaken te letten. Hieronder wordt ingegaan op een aantal belangrijke aandachtspunten.

1. Welke goederen verkoopt de vereffenaar?
   In sommige gevallen heeft de vereffenaar de keuze tussen het verkopen van meerdere goederen, bijvoorbeeld meerdere onroerende zaken. De vereffenaar moet bij de keuze van de te gelde te maken goederen er rekening mee houden dat hij goederen die een schuldeiser der nalatenschap te vorderen heeft, als laatste te gelde maakt (artikel 4:215 lid 1 BW). Een voorbeeld: de vereffenaar heeft de keuze uit het te gelde maken van een woonhuis en een vakantiewoning. De vakantiewoning is gelegateerd aan een dochter van erflaatster. De vereffenaar zal nu eerst het woonhuis te gelde moeten maken, want er is een schuldeiser (in dit geval legataris) die een vordering heeft op het vakantiehuis.
2. Overleg met de vereffenaar
   Uit artikel 4:215 lid 2 BW blijkt dat de vereffenaar over de keuze van de te gelde te maken goederen in overleg moet gaan met de erfgenamen. Dit houdt in dat hij het voornemen tot te gelde maken aan de erfgenamen kenbaar moet maken, alsook de keuze voor een bepaald goed en de wijze waarop hij goederen te gelde wil maken.
3. Bezwaar door de vereffenaar
   Bestaat er bezwaar tegen de te gelde making van een of meerdere goederen, dan hebben de erfgenamen de mogelijkheid om bezwaar te maken en de beslissing van de kantonrechter in te roepen (artikel 4:215 lid 2 BW). De vereffenaar doet er goed aan de erfgenamen op deze mogelijkheid te wijzen.
4. Taxeren door de vereffenaar
   Hoewel het geen wettelijk vereiste is, doet de vereffenaar er in veel gevallen – zeker als hij discussie verwacht – goed aan om een taxatie te laten maken, alvorens hij goederen te gelde maakt. Hij kan het taxatierapport gebruiken als onderbouwing van de door hem gemaakte keuzes als er discussie over komt en uiteraard ook ter onderbouwing voegen bij de rekening en verantwoording.

De vereffenaar is gedurende de vereffening privatief bevoegd en hij vertegenwoordigt de erfgenamen in en buiten rechte. Dit betekent niet dat de vereffenaar een volledige vrijbrief heeft om de goederen van de nalatenschap te gelde te maken. De wetgever heeft – zoals uit voorgaande blijkt – een aantal voorwaarden opgenomen om de erfgenamen te beschermen tegen vereffenaars die wel erg voortvarend te werk dreigen te gaan.