Financieel misbruik van ouderen in tijden van corona

Als erfrechtadvocaat behandel ik regelmatig dossiers waarin financieel misbruik is of wordt gemaakt van ouderen. In de meeste gevallen komt het misbruik pas na het overlijden aan het licht. Dan blijkt bijvoorbeeld dat een kind, de buurvrouw of een andere mantelzorger de pinpas voor eigen uitgaven heeft gebruikt, geld van de rekening heeft gehaald of op een andere manier geld heeft weggesluisd. Ook komt het geregeld voor dat een groot geldbedrag is geschonken door een oudere, die op het moment van schenking niet meer wilsbekwaam was of dat bij de schenking misbruik is gemaakt van omstandigheden

Voor mij als erfrechtadvocaat is in deze gevallen een schone taak weggelegd om verdwenen vermogen waar mogelijk terug te brengen in de erfenis. Ons kantoor heeft daarvoor een beproefde methode ontwikkeld. Onze aanpak is gestructureerd. We verzamelen allereerst zoveel mogelijk informatie over hetgeen er tijdens leven met het vermogen is gebeurd. Het vorderen van rekening en verantwoording maakt daarvan vaak onderdeel uit. Als het dossier gevuld is, bepalen we de verdere strategie. We beschikken daarbij over een breed pallet aan mogelijkheden zoals vernietiging van schenkingen, het inroepen van de actio pauliana, het vorderen van een verbeurdverklaring, schadevergoeding etc. Inmiddels hebben we ruime ervaring op dit vlak. Ook geven wij onderwijs aan andere erfrechtadvocaten over dit onderwerp. De opleiding “Hoe komt verdwenen vermogen terug in de nalatenschap?” van ons eigen opleidingsinstituut FEIN kan op warme belangstelling rekenen. Ook dit is een teken aan de wand dat financieel ouderen misbruik meer en meer voorkomt.

Ten minste één op de twintig ouderen krijgt te maken met ouderenmishandeling, waarvan een groot deel financieel misbruik betreft. In  80% van de gevallen gebeurt dat door eigen familie!

De coronacrisis maakt de situatie er niet beter op. Veel ouderen zijn als gevolg van corona extra kwetsbaar omdat hun sociale contacten en sociale controle wegvallen. Ze kunnen of durven niet naar buiten en worden steeds meer afhankelijk van derden. Alle mooie initiatieven om deze ouderen te helpen ten spijt, maak ik mij daar zorgen over. De ervaring leert mij dat er mensen zijn die misbruik maken van de afhankelijke en kwetsbare positie waarin ouderen zich bevinden. Bij verminderde sociale controle is de kans om betrapt te worden bovendien kleiner.

Hoewel ik als erfrechtadvocaat graag de handen uit de mouwen steek om verdwenen vermogen terug te brengen in de nalatenschap, zou ik veel liever zien dat het financieel ouderenmisbruik wordt voorkomen.

Gelukkig is er steeds meer aandacht voor het voorkomen van misbruik. U kent vast de voorlichtingscampagne van de Rijksoverheid met de bijbehorende tv-spotjes. Minder bekend zijn de Lokale Allianties Financieel Veilig Ouder worden. Dit zijn lokalen netwerken van professionals die kennis over financieel misbruik van ouderen delen en bundelen. Leden van deze allianties zijn bijvoorbeeld Veilig Thuis, Politie, wijkverpleegkundigen, banken, ouderenbonden, bewindvoerders, gemeenten, notarissen en advocaten. In Eindhoven en Zuid-Limburg zijn lokale allianties in oprichting. Ons kantoor is daarbij betrokken. Ik hoop op deze manier een bijdrage te kunnen leveren aan de voorkoming van financieel ouderenmisbruik. Het creëren van aandacht voor het bestaan van dit steeds groter wordende maatschappelijke probleem, is daarvoor een belangrijke stap. Ik hoop dat mijn column daaraan bijdraagt en u aan het denken zet. Zijn er in uw omgeving kwetsbare ouderen, die hulp en begeleiding nodig hebben? Ik sluit af met de woorden van onze premier. Let een beetje op elkaar, ik reken op u.